Όλοι μας έχουμε λίγο πολύ παρατηρήσει τις έντονες κλιματικές διαβαθμίσεις που εμφανίζονται παγκοσμίως. Τα καιρικά συστήματα, οι ασυνήθιστα ισχυρές καταιγίδες, οι πολύ συχνές πλημμύρες, η τροποποίηση των θαλάσσιων ζωνών και ο περιβαλλοντικός μετασχηματισμός συνολικά, είναι παράγοντες της κλιματικής αλλαγής που αλλάζουν τη βιομηχανία logistics σε πολύ μεγαλο βαθμό.
Είναι πλέον ευρέως αποδεκτό σε όλη την επιστημονική κοινότητα ότι η ανθρώπινη δραστηριότητα προκαλεί δραματική αύξηση στην παραγωγή αερίων του θερμοκηπίου, κυρίως του διοξειδίου του άνθρακα, με αποτέλεσμα η θερμότητα να παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα του πλανήτη. Αυτό συμβαίνει τα τελευταία 150 χρόνια, και η προκύπτουσα υπερθέρμανση του πλανήτη έχει ήδη καταστροφικές επιπτώσεις στο περιβάλλον μας. Η μελέτη της ιστορίας καταδεικνύει ότι η ανθρωπότητα θα πρέπει να αναμένει πολύ χειρότερα εάν δεν ληφθούν στο άμεσο μέλλον εκτεταμένα και επείγοντα μέτρα για τον περιορισμό των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και την αποψίλωση των δασών, μεταξύ άλλων ενεργειών.
Τα Logistics στην πρώτη γραμμή
Ο αντίκτυπος της υπερθέρμανσης του πλανήτη μπορεί ήδη να φανεί στο λιώσιμο των πολικών πάγων που οδηγεί σε άνοδο της στάθμης της θάλασσας, στην ανάπτυξη αφιλόξενων περιβαλλόντων της ερήμου και σε πιο ακραία καιρικά και γεωλογικά φαινόμενα, συμπεριλαμβανομένων ισχυρότερων και συχνότερων καταιγίδων και τυφώνων. Από όλες τις βιομηχανίες που πρέπει να δεχτούν την ευθύνη για την κλιματική αλλαγή, αναμφισβήτητα οι επιχειρήσεις του κλάδου των μεταφορών και logistics γνωρίζουν πιο άμεσα την επιδείνωση που συμβαίνει, αναγκάζοντας τα καθιερωμένα επιχειρηματικά μοτίβα και τις διαδρομές μεταφορών να τροποποιηθούν ή ακόμη και να διαγραφούν εντελώς.
Φυσικά, εάν οι εταιρείες logistics βρίσκονται στην κορυφή της επιρροής της κλιματικής αλλαγής, τότε είναι επίσης και σημαντικοί συντελεστές σε αυτήν. Σε πρόσφατη μελάτη, το 28,5% των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις ΗΠΑ προήλθε από τις μεταφορές παντός είδους, και η πλειονότητα των οχημάτων παγκοσμίως εξακολουθούν να χρησιμοποιούν καύσιμα με βάση το πετρέλαιο για το οδικό μεταφορικό έργο τους, το οποίο θεωρείται ως ένα από τα χειρότερα καύσιμα όσον αφορά τις εκπομπές άνθρακα.
Βασικοί συντελεστές
Οι οδικές μεταφορές στην παρούσα μορφή τους είναι η πιό διαδεδομένη μέθοδος εμπορευματικών μεταφορών, αλλά φυσικά κρίνεται ενργειακά επιβαρυντική λόγω του πλήθους των οχημάτων που εκτελούν το μεταφορικό εργο παγκοσμίως. Οι μεταφορές με αεροπλάνα παράγουν επίσης μια σειρά από ρύπους, όπως υδρατμούς, άνθρακα, οξείδια του αζώτου και θείου, υδρογονάνθρακες, μαύρο άνθρακα, ακόμη και μόλυβδο. Οι ναυτιλιακές μεταφορές που χρησιμοποιούν μεγάλα πλοία παράγουν επίσης μεγάλες ποσότητες θείου και οξειδίου του αζώτου μέσω της χρήσης μη επεξεργασμένου βαρέος μαζούτ, το οποίο μπορεί να προκαλέσει αιθαλομίχλη και όξινη βροχή καθώς και υπερθέρμανση του πλανήτη. Οι σιδηροδρομικές μεταφορές είναι η λιγότερο επιβλαβής για το περιβάλλον λύση εφοδιαστικής, αλλά εξακολουθούν να έχουν σημαντικό αρνητικό αντίκτυπο στο άμεσο περιβάλλον τους.
Η βιομηχανία ανταποκρίνεται
Καθώς οι κυβερνήσεις σε όλο τον κόσμο υπογράφουν παγκόσμιες ενεργειακές πολιτικές με στόχο τη μείωση της χρήσης ορυκτών καυσίμων, τη διατήρηση των πόρων και τη βελτίωση της αποδοτικότητας μέσω λιγότερων αποβλήτων και μεγαλύτερης ανακύκλωσης, η βιομηχανία logistics έχει αναγκαστικά ανταποκριθεί. Στον τομέα των οδικών μεταφορών, η μεγάλη εταιρεία logistics DHL έχει δεσμευτεί να επιτύχει μηδενικές εκπομπές έως το 2050 και έχει θέσει επίσης μια σειρά στόχων για το 2025. Αυτά περιλαμβάνουν μείωση της χρήσης του άνθρακα κατά 50% και χρήση καθαρών λύσεων παράδοσης, όπως ποδήλατα και ηλεκτρικά οχήματα για παράδοση στο πρώτο και το τελευταίο μίλι. Η εταιρεία υποστηρίζει επίσης ευρύτερες περιβαλλοντικές δραστηριότητες, όπως η δενδροφύτευση και ενθαρρύνει πράσινες λύσεις μεταξύ των συνεργατών της στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Διεθνής ναυτιλία
Η ναυτιλιακή βιομηχανία έχει επίσης ανταποκριθεί, καθώς πρόσφατα ο Διεθνής Ναυτιλιακός Οργανισμός συμφώνησε να μειώσει τις εκπομπές άνθρακα κατά 50% έως το 2050 και να εφαρμόσει μια βελτίωση κατά 40% στην απόδοση των πλοίων έως το 2030 σε σύγκριση με παλαιότερα στοιχεία, και 50-70 % έως το 2050.
Μεμονωμένες ναυτιλιακές εταιρείες έχουν επίσης αναλάβει δεσμεύσεις, συμπεριλαμβανομένου του Capital Maritime Trading Group, με επικεφαλής τον Έλληνα μεγιστάνα των επιχειρήσεων και φιλάνθρωπο Ευάγγελο Μαρινάκη. Θεωρούμενη ως ηγέτης του κλάδου στην κλιματική αλλαγή, η Capital αυξάνει την απόδοση καυσίμου σε όλη την τρέχουσα ναυτιλιακή της γραμμή ενώ επενδύει στην έρευνα και την τεχνολογία για να μειώσει το αποτύπωμα άνθρακα των νέων πλοίων. Ήδη από το 2009, η Capital ανέπτυξε ένα σχέδιο μείωσης των εκπομπών κατά 30% σε μια περίοδο 11 ετών έως το 2020.
Ο ρυθμός της αλλαγής
Είναι χαρακτηριστικό της ναυτιλιακής βιομηχανίας ότι η αλλαγή είναι αναγκαστικά αργή. Τα μεγάλα φορτηγά πλοία χρειάζονται πολύ χρόνο για να κατασκευαστούν και αποτελούν σημαντική οικονομική επένδυση. Αυτά που ανατέθηκαν πριν από δέκα χρόνια δεν μπορούν ρεαλιστικά να καταργηθούν για να επιτευχθούν οι στόχοι δέκα χρόνια στο μέλλον. Ωστόσο, ο τομέας ανταποκρίνεται με οξυδέρκεια, με εργαλεία όπως η καλύτερη διαχείριση ταξιδιών, η μείωση των απορριμμάτων και η βελτιστοποιημένη χρήση ενέργειας σε συνδυασμό με την έρευνα για καλύτερο σχεδιασμό και εναλλακτικές πηγές καυσίμων.
Τα προηγούμενα έτη η Λιμενική Αρχή του Ρότερνταμ ανέπτυξε ένα σχέδιο κινήτρων για καθαρή εσωτερική ναυτιλία και βιώσιμη εφοδιαστική, προσφέροντας οικονομική υποστήριξη σε νέα έργα που στοχεύουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και της κατανάλωσης καυσίμων.
Οι ναυτιλιακές μεταφορές δέχονται πιέσεις από νέους κανονισμούς να μειώσουν δραστικά τις εκπομπές θείου και η έρευνα για νέα μη ορυκτά καύσιμα βρίσκεται σε εξέλιξη. Αναπτύσσονται επίσης νέα συστήματα πρόωσης και βελτιστοποιημένα σχέδια. Ταυτόχρονα, η αεροπορική βιομηχανία διεξάγει παρόμοια εντατική έρευνα. Η αλλαγή δεν μπορεί να συμβεί από τη μια μέρα στην άλλη, αλλά ενώ ορισμένοι πάροχοι δυστυχώς θα πάψουν να δραστηριοποιούνται, οι ηγέτες του κλάδου θα συναντήσουν και ακόμη και θα ξεπεράσουν τις νέες ενεργειακές πολιτικές μέσω της καινοτομίας και του οράματος.
Ελληνικές επιχειρήσεις Cargo
Στη χώρα μας, η μεταστροφή σε φιλικές προς το περιβάλλον ενεργειακές λύσεις βρίσκεται σε εξέλιξη. Ακολουθώντας τους ευρωπαϊκούς και διεθνείς κανονισμούς, ο κλάδος που αφορά τις μεταφορές στην Ελλάδα βρίσκεται σε συνεχή διαδικασία βελτιστοποίησης των αποδόσεών του, αν όχι σε στόλο οχημάτων τουλάχιστον σε ενεργειακή απόδοση των κτιριακών εγκαταστάσεων και των αποθηκευτικών χώρων. Η Europa Cargo είναι μία από τις πρώτες επιχειρήσεις Logistics που κάνει βήματα προς την ενσωμάτωση των αντίστοιχων κοινοτικών οδηγιών.